Mensenrechtenverdedigers in de Filipijnen: van kwaad naar kwader

De Filipijnen staan niet bekend als een veilige haven voor mensenrechtenverdedigers. De laatste weken lijkt het van kwaad naar erger te gaan. Gelukkig staan er moedige changemakers klaar die het blijven opnemen voor de rechten van het volk.

De focus van het geweld is langzaam verschoven naar geweld en blinde repressie tegen de sociale organisaties die opkomen voor de democratische rechten van het volk.

Van kwaad naar erger

Sinds de huidige president, Rodrigo Duterte, in 2016 aan de macht kwam, ging de mensenrechtensituatie gestaag achteruit. Er is zijn gewelddadige ‘oorlog tegen de drugs’ waarbij al 13.000 doden zijn gevallen. Meestal gaat het om onschuldigen of kleine criminelen terwijl de grote gangsters buiten schot blijven. Maar daarnaast is de focus van het geweld langzaam verschoven naar geweld en blinde repressie tegen de sociale organisaties die opkomen voor de democratische rechten van het volk.

De voorbije weken zagen we een escalatie van repressie en bedreigingen tegen volksorganisaties en sociale bewegingen. Op 31 oktober werden 57 personen opgepakt bij huiszoekingen in de lokalen van vakbonden en sociale organisaties in de stad Bacolod op het eiland Negros. Onder hen waren 14 minderjarigen en 21 ontslagen werknemers van een busbedrijf die toevallig in het kantoor van de vakbond KMU aanwezig waren om hun dispuut met de directie van het bedrijf te bespreken.

Enkele dagen later, op 5 november, was het de beurt aan een lokaal van de sociale organisatie BAYAN in de hoofdstad Manilla. In het midden van de nacht viel de politie binnen, op zoek naar wapens en explosieven. Drie activisten die er aanwezig waren, werden zonder pardon opgepakt. Zowel in Bacolod als in Manilla werden de huiszoekingsbevelen uitgevaardigd door dezelfde rechter, die bovendien al op voorhand wist te vermelden welk type van wapens er zouden gevonden worden. Mensenrechtenorganisaties vermoeden dan ook dat de wapens die werden aangetroffen, door de politie zelf werden meegebracht.

Iedereen communist, iedereen terrorist

Ook individuele mensenrechtenverdedigers lopen gevaar. Honey Mae Suazo, een voormalige regionale directrice van de mensenrechtenorganisatie Karapatan, verdween op 2 november op het eiland Mindanao. Sindsdien is niets meer van haar vernomen. Twee dagen later werd vakbondsleider Rey Malaborbor vermoord voor zijn huis in de provincie Laguna, niet ver van Manilla.

Dat gebeurt allemaal in een sfeer van verdachtmaking ten opzichte van de sociale organisaties. De hoogste legerleiding noemt hen frontorganisaties van de “communistische terroristische groepen”. Op 5 november gaf generaal Basiao nog een presentatie in de commissie defensie van het parlement waar hij 18 Filipijnse organisaties ervan beschuldigde om een “frontorganisatie” van de “communistische terroristische groepen” te zijn. Het ging onder andere om de koepel van protestantse kerken en verschillende ontwikkelingsorganisaties.

Hij toonde ook een lijst met 31 internationale organisaties die deze groepen zouden financieren waaronder zelfs het European Instrument for Democracy and Human Rights, een budgetlijn van de Europese Commissie, Oxfam International en verschillende afdelingen van Caritas. Blijkbaar staat iedere inzet voor de armen dezer dagen gelijk aan steun aan communisten en terroristen.

Het is ook daarom dat we al sinds deze zomer campagne voeren rond de zaak van Rachel Mariano, een ontwikkelingswerkster bij een gezondheidsorganisatie die ook beschuldigd werd van lidmaatschap van een communistische gewapende organisatie. In september werd ze vrijgesproken omwille van gebrek aan bewijs. En wie wordt er enkele weken later vermoord, op de dag waarop generaal Basiao de Kamercommissie toespreekt? De rechter die Rachel vrijsprak.

Moedige verdedigers van de mensenrechten

Het spreekt voor zich dat dit angstklimaat een invloed heeft op de werking van de sociale organisaties in het land. Toch laten velen zich niet afschrikken. Ze zijn kwaad en worden enkel kwader. Hun moed is dan ook bewonderenswaardig.

Eén van die moedige organisaties is de mensenrechtenorganisatie Karapatan die we met Viva Salud al jaren steunen. Karapatan, dat ‘recht’ betekent en momenteel geleid wordt door Cristine ‘Tinay’ Palabay, ontstond in 1995 en telt 40 lidorganisaties en 16 regionale afdelingen over het hele land. In binnen- en buitenland wordt ze nu erkend als voorvechter voor de mensenrechten in de Filipijnen.

Samen met de vrouwenorganisatie Gabriela, een andere partnerorganisatie van Viva Salud, startte Karapatan nu een #TogetherWeDefend campagne. Daarmee willen ze alle mensenrechtenverdedigers een riem onder het hart steken. Hun werk blijft zeer belangrijk, zeker in deze moeilijke tijden. Laat dat nu ook net de boodschap zijn die we hier in België willen uitdragen. #OnlyFightersWin