Het coronavaccin, een wereldwijd publiek goed? Niets dan mooie woorden!

In juli nodigde het Centre d’Action Laïque uit Luik ons uit om een opinie te schrijven over de wereldwijde vaccinatie-apartheid. Onze beleidsmedewerker Jasper kroop in zijn pen om de Europese Commissie op de vingers te tikken. De opinie verscheen eind juli in het magazine Salut & Fraternité.

Meer dan een jaar geleden, niet lang na de eerste coronabesmettingen in Europa, deed Ursula Von Der Leyen, Europees Commissievoorzitster, een hoopvolle uitspraak. Het coronavaccin zou ons universeel, gemeenschappelijk goed worden, beschikbaar voor iedereen in de wereld. “Met onze globale aanpak zullen we samen geschiedenis schrijven”, voegde ze er in dezelfde speech nog aan toe. Een paar maanden na de start van de eerste vaccinatiecampagnes klinken die woorden buitengewoon hol. Rijke landen vaccineren iedere seconde een persoon, terwijl de toekomst er voor de meeste mensen in de wereld vooral erg onzeker en onbeschermd uitziet. De huidige mondiale vaccinatiestrategie faalt op alle vlakken en kan als een boemerang in ons gezicht terugkeren. Dus hoe staat het nu eigenlijk met die ‘globale aanpak’ waar mevrouw Von Der Leyen zo lyrisch over sprak in 2020?

Als je het geluk hebt om in een rijk land te wonen, is de kans groot dat je je eerste prikje al gekregen hebt of dat je er binnenkort een krijgt. In veel lage inkomenslanden, daarentegen, wachten zelfs verpleegkundigen en kwetsbare groepen nog steeds op hun eerste vaccin. In de Amerikaanse staat Florida waren in de maand mei al meer mensen gevaccineerd dan op heel het Afrikaanse continent. In het beste geval zullen veel landen dit jaar amper één op de tien mensen kunnen vaccineren. Dat wil zeggen dat, tenzij er snel iets verandert, het jaren zal duren vooraleer we wereldwijde immuniteit bereiken en een punt kunnen zetten achter de pandemie.

Ondanks hun mooie beloftes, monopoliseerden leiders uit rijke landen de beschikbare voorraad vaccins nog voor ze eerlijk verdeeld kon worden. Een kleine groep landen, met amper 14% van de wereldbevolking, reserveerde 53% van alle vaccins. In de Europese Unie zullen we iedere inwoner drie spuitjes kunnen geven in 2021. Ondertussen saboteren dezelfde landen een belangrijk voorstel bij de Wereldhandelsorganisatie om de wereldwijde vaccinproductie op te voeren. Daarmee vertellen rijke landen eigenlijk aan de wereld dat ze de winsten van de farmaceutische industrie boven een snelle uitweg uit de pandemie plaatsen.

Het is naïef om te denken dat we deze crisis zullen stoppen door alleen maar in rijke landen te vaccineren. De pandemie is per definitie een mondiaal probleem en zolang het coronavirus in sommige landen blijft woeden, zijn ook landen met een brede vaccinatiegraad kwetsbaar. De uitspraak van VN-baas António Guterres, dat niemand veilig is tot iedereen veilig is, is geen holle slogan maar een wetenschappelijk gefundeerde waarschuwing. Vaccinnationalisme is slecht voor de gezondheid en onze economie. Onderzoekers voorspellen dubbel zoveel doden en een economische kost van 9 biljoen dollar. De vraag is dus aan welke kant van de geschiedenis mevrouw Von der Leyen wil staan? Het is hoog tijd dat de EU het geweer van schouder verandert en zich aansluit bij de oproep om van het vaccin een globaal publiek goed te maken. Dat is niet alleen de meest effectieve oplossing, maar ook de meest rechtvaardige.