Waarom haalt de EU de banden aan met een land dat de mensenrechten schendt?
Op3 oktober organiseerden de EU en Israël voor het eerst in tien jaar een Associatieraad. Volgens onze collega Jasper roept dat vragen op.
Twee weken geleden hadden we de Palestijnse vrouwenrechtenactiviste Islah Jad over de vloer bij Viva Salud. Islah is professor aan de Bir Zeit universiteit en voorzitster van de mensenrechtenorganisatie Bisan Center. Toen we haar naar de Europese steun voor de rechten van Palestijnen vroegen, reageerde ze laconiek: “Wij zijn eerder sceptisch over de waarde van mensenrechten en democratie in westerse landen. Want als het over Israël gaat, wordt er altijd een oogje dichtgeknepen.”
De geplande Associatieraad tussen de Europese Unie en Israël op 3 oktober maakt die uitspraak brandend actueel. Voor het eerst in tien jaar zullen Israël en de EU op het hoogste diplomatieke niveau rond de tafel gaan zitten om de samenwerking te versterken. Volgens Commissievoorzitster Ursula von der Leyen “hebben onze gedeelde cultuur en waarden een diepe band gecreëerd tussen Europa en Israël. De sterkste band die wij delen is ons geloof in democratie en democratische waarden”1. Dat Israël al decennia het internationaal recht en tientallen VN-resoluties schendt en ondertussen ook door Amnesty International en Human Rights Watch een apartheidsstaat wordt genoemd, lijkt daarbij niet van tel.
Is het gepast dat de Europese Unie de relaties aanhaalt met een land dat op grote schaal mensenrechten schendt? Voor ons, 47 Europese parlementsleden en tientallen andere Palestijnse en Europese middenveldorganisaties luidt het antwoord alvast krachtig neen.
Steeds hevigere aanvallen
De Associatieraad komt bijeen op een moment dat Israël haar aanvallen tegen het Palestijnse volk opvoert. Op 4 mei gaf het Israëlische Hooggerechtshof groen licht voor de massale uitzetting van meer dan 1300 Palestijnen in Masafer Yatta, in het zuiden van de bezette Westelijke Jordaanoever. Israël heeft de afgelopen weken al verschillende huizen gesloopt en gezinnen verdreven. Het wordt de grootste gedwongen uitzetting sinds 1967. De EU en haar lidstaten veroordeelden de beslissing en noemden haar illegaal. In de praktijk voegen ze echter nooit de daad bij het woord. Zo maken ze mee de weg vrij voor de verdere annexatie van Palestijns land.
Sinds het begin van het jaar doodde het Israëlische leger bovendien al meer dan 140 Palestijnen. Haar troepen vielen herhaaldelijk binnen in Palestijnse vluchtelingenkampen en in steden als Jenin en Nablus op de bezette Westelijke Jordaanoever. Deze illegale invallen leidden tot de moord op onder andere Al Jazeera-journaliste Shireen Abu Akleh in mei 2022. Begin augustus voerde Israël ook opnieuw een reeks zware luchtaanvallen uit op de Gazastrook, die al meer dan 15 jaar lijdt onder een wurgende blokkade. Israël viseerde daarbij doelbewust dichtbevolkte gebieden en burgers. 49 mensen, onder wie 4 vrouwen en 16 kinderen, kwamen om. 360 anderen raakten gewond
Palestijnse organisaties geviseerd
De Palestijnse organisaties die deze mensenrechtenschendingen in kaart brengen krijgen ten slotte steeds fellere aanvallen te verduren. Israël brengt hen in diskrediet, arresteert hun personeel en probeert hun financiering droog te leggen. Bisan Center, Awda en Health Work Committees (HWC), de Palestijnse partners van Viva Salud, hebben de afgelopen tien jaar samen meer dan 2,5 miljoen euro aan externe financiering verloren. Awda bereikt daardoor 24.000 patiënten minder met haar gezondheidsdiensten, vooral in afgelegen gebied. Health Work Committees, de grootste gezondheidsorganisatie op de bezette Westelijke Jordaanoever, bereikt 67.000 patiënten minder door de voortdurende aanvallen. Vorig jaar bracht HWC-directrice, Shatha Odeh, nog een jaar door in een Israëlische gevangenis.
In oktober 2021 plaatste Israël zes Palestijnse mensenrechtenorganisaties op een terrorismelijst. Zowel mensenrechtenexperts van de VN als verschillende Europese landen, waaronder België, ontkrachtten recent nog de Israëlische aantijgingen van terrorisme en veroordeelden de beslissing in heldere bewoordingen. Toch vielen de Israëlische bezettingstroepen amper drie weken na de veroordeling de kantoren van de zes geviseerde Palestijnse sociale organisaties en Health Work Committees binnen en verzegelden de toegang. Israël trekt zich klaarblijkelijk weinig aan van de veroordelingen van de Europese Unie en haar lidstaten. De hervatting van de Associetieraad zal door de Israëlische regering alleen maar worden opgevat als een impliciete goedkeuring van haar illegale acties.
Annuleer de Associatieraad
Er is dus krachtige actie nodig. Hefbomen zijn er genoeg. De EU blijft de grootste handelspartner van Israël en ondertekende in juni nog een gasakkoord met het land. Nota bene om makkelijker van Russisch gas af te raken omdat Rusland het internationaal recht en de soevereiniteit van een ander land schendt. Waar hoorden we dat nog? Als het de EU menens is met haar uitspraken over mensenrechten en democratie, moet het afstappen van de ‘twee maten, twee gewichten’-politiek. Consequente sanctiemaatregelen tegen Israël zouden een eerste stap in de goede richting zijn.
Ons eigen land, en minister van Buitenlandse zaken Hadja Lahbib in het bijzonder, kan alvast haar gewicht in de schaal leggen. Als we de Belgische stoel aan de tafel van de EU-Israël Associatieraad in Brussel leeg laten vandaag, dan wordt de Associatieraad in zijn geheel geannuleerd. Waar wachten we nog op?
Deze tekst werd op 22 september gepubliceerd op de website van De Wereld Morgen
In oktober 2021 plaatste Israël 6 Palestijnse sociale organisaties, waaronder onze partner Bisan, onterecht op een terreurlijst. De wereldwijde kritiek nam grote proporties aan en de solidariteitscampagne StandWithThe6 kwam snel op gang.
